۱۳۸۹ دی ۲۰, دوشنبه

دلایل ابتلا به کمر درد چیست؟

يك جراح و متخصص مغز و اعصاب گفت: دو سوم يعني حدود 70 درصد مردم جامعه شهري كه در كشور زندگي مي‌كنند، در طول زندگي كمر درد را تجربه كرده‌اند.

به گزارش سلامت نیوز، كمر درد يكي از شايع‌ترين علل مراجعه بيماران به مراكز درماني و پزشكان عمومي است و مي‌توان گفت كه نخستين علت مراجعه بيماران به پزشكان عمومي است.

كمر درد، درد آزار دهنده‌اي است كه ممكن است، شخص را از انجام كارهاي روزمره باز دارد و به استراحت وادار ‌كند. بنابراين، مي‌تواند علاوه بر مشكلات جسمي، مشكلات روحي و رواني و اثرات منفي بر اقتصاد خانواده و جامعه بگذارد.

امروزه با پيشرفت زندگي، شيوع كمر درد نه تنها كاهش پيدا نكرده است، بلكه افزايش نيز پيدا كرده است. سن بروز كمر درد نيز در جامعه كاهش پيدا كرده است.

عليرضا زالي، جراح و متخصص مغز و اعصاب در گفت‌و‌گوي تفصيلي با فارس درباره كمر درد مي‌گويد: كمردرد يكي از شايع‌ترين علل مراجعات افراد به مطب‌هاي پزشكان عمومي است.

*دو سوم مردم جامعه شهري ايراني در طول زندگي خود به كمردرد مبتلا مي‌شوند

به گفته وي مطالعه‌اي در سطح شهرهاي كشور انجام شده است، نشان مي‌دهد كه دو سوم مردم جامعه شهري كه در كشور زندگي مي‌كنند، در طول زندگي خود مبتلا به كمردرد مي‌شوند و با توجه به اينكه جامعه ايراني به سمت صنعتي شدن پيش مي‌رود شيوع كمردرد رو به افزايش است.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌افزايد: نكته مهمي كه وجود دارد اين است كه الگوي زندگي جامعه ايراني تغيير كرده است و شاهد افزايش بيماريهاي غير واگير از جمله شيوع كمر هستيم. سن بروز كمر درد نيز كاهش پيدا كرده است و به طور مثال پيش‌بيني مي‌كنيم كه با وجود اينكه آرترز ستون فقرات و پوكي استخوان افزايش پيدا كرده است. سن بروز كمر درد نيز نسبت به جوامع جهاني حدود يك دهه كاهش پيدا كرده است و در حال حاضر نسبت به معدل جهاني يك دهه كمردردهاي ناشي از آرترز ستون فقرات و پوكي استخوان پايين آمده است.

*تغيير الگوي زندگي افراد موجب افزايش كمردرد شده است

زالي مي‌گويد: براي اينكه بروز كمر درد در جامعه كاهش پيدا كند بايد مداخلاتي در زمينه تغيير الگوي زندگي افراد فراهم شود كه شانس استمرار كمردرد در كشور به حداقل برسد. زندگي ماشيني و عدم تحرك بدني يكي از عواملي است كه باعث استعداد ابتلا به كمر درد مي شود.

*حدود نيم درصد افراد با كمردرد شديد به پزشك مراجعه مي‌كنند

وي معتقد است: بر اساس مطالعات انجام شده حدود نيم درصد از بيماراني كه با كمردرد شديد به پزشك مراجعه مي‌كنند، نياز به مداخله جراحي دارند و اساساً علل حاد و گذرا و درمان‌پذير دارد. برخي از مطالعات حاكي از اين است، كساني كه با يك دوره كمردرد مراجعه مي‌كنند، معمولاً در 75 درصد موارد در سال اول پس از كمردرد مجدداً با كمردرد به پزشك مراجعه مي‌كنند و مفهوم آن اين است كه در جامعه ايراني كمردرد مي‌تواند يكي از علل اصلي بار مراجعات به پزشك باشد.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌افزايد: بيشترين مراجعات جامعه ايراني براي درمان كمر درد در سنين بين 30 تا 50 سالگي است. با توجه به اينكه از نظر سني تطابق با شكل‌گيري و فرآيند آرترز و پوكي استخوان است. اين آمار مفهوم خاص خود را پيدا مي‌كند. كمر درد ممكن است حاد يا مزمن باشد. كمر درد حاد معمولاً 4 تا 6 هفته طول مي‌كشد. در مواردي نيز درد طولاني مدت ادامه مي‌يابد و حتي در مواردي ممكن است تمام طول عمر فرد ادامه پيدا كند.

وي مي‌گويد: مسئله‌اي كه موجب شده است، كمردرد شيوع بيشتري پيدا كند، اين است كه قامت ستون فقرات و عناصر نگهدارنده و حمايتي ستون فقرات به ويژه عضلات اطراف مهره‌هاي كمر در صورتي كه از ضعف ساختاري برخوردار باشد در تشديد كمردرد نقش مؤثري ايفا مي‌كند.

*كاهش فعاليت بدني موجب بروز كمر درد شده است

زالي معتقداست: با توجه به اينكه معدل و سرانه ورزش منظم و استاندارد در كشور ايران بسيار پايين است، بنابراين يكي از دلايل افزايش كمردرد در جامعه ايراني مي‌تواند عدم تحرك و عدم ورزش مناسب و منظم باشد. نشستن‌هاي طولاني و فقر ورزش منظم مي‌تواند عاملي براي تشديد كمردرد باشد.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌افزايد: يكي از نكته‌هايي كه نيازمند آموزش منظم است. انجام ورزش منظم است كه از اهميت زيادي برخوردار است و اين بسيار مهم است كه اين آموزش‌ها از سنين پايين داده شود.

* استفاده از كوله پشتي‌هاي سنگين و نشستن‌هاي طولاني موجب كمردرد مي‌شود

وي مي‌گويد: وضعيت قرارگيري افراد به خصوص نوجوانان و جوانان در نشستن‌هاي طولاني، راه رفتن، ايستادن، انجام فعاليت‌هاي ورزشي و فيزيكي، استفاده از رايانه و كار مستمر با آن از عاداتي است كه افراد جامعه ايراني با آن روبه‌رو هستند. استفاده از كوله‌پشتي‌هاي سنگين و استفاده از كيف‌هاي تحصيلي سنگين و غيراستاندارد نيز موجب مي‌شود كه در آينده كمردردهاي مزمن در اين كودكان و نوجوانان رخ دهد.

*علم ارگونومي در طراحي و ساخت صندلي و ميز رعايت نمي‌شود

زالي مي‌افزايد: در كشورهاي توسعه يافته تمام اقدامات عمراني، ساختماني و فيزيكي بر مبناي علم نوين ارگونومي شكل گرفته است و اگر قرار است صندلي يا يك ميز كار طراحي شود بايد اصول ارگونومي در آن رعايت شود.

وي معتقد است: متأسفانه در ابعاد مختلف ساختاري و فيزيكي خودمان كمتر به علم ارگونومي توجه مي‌كنيم و اين غيراستاندارد بودن فضاي فيزيكي روزانه ما موجب شده است كه عدم رعايت اصول ارگونومي در كنار ناتواني مزمن عناصر متشكله ستون فقرات و ورزشي دست به دست هم دهند و كمردرد را در جامعه ما از مسائل جدي و مبتلا به كنند.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌افزايد: متأسفانه كاهش بار بيماري‌هاي ناشي از كمردردهاي مزمن به شدت با الگوي زندگي ايراني در ارتباط است و نياز به آموزش و پيشگيري دارد كه اين آموزش و پيشگيري بايد از سطح پايين‌تر شروع شود و استمرار پيدا كند.

زالي مي‌گويد: افراد جوان فعاليت ورزش مستمر و استفاده مناسب و مكفي از مواد لبني انجام نشود، شكل‌گيري ساختار استخواني اين افراد به ويژه در قلمرو ستون فقرات در سال‌هاي بعد با مشكلات جدي روبه‌رو خواهند شد. به ويژه اين افراد بعد از سنين يائسگي دچار كمردردهاي مزمن مي‌شوند. بيماري‌هاي فرسايشي ستون فقرات و بيماري‌هاي پيشرونده موجب بروز دردهاي آزاردهنده ستون فقرات مي شوند.

وي مي‌افزايد: بايد دقت كنيم كه موارد لبني به 2 دليل مورد توجه هستند اولين به دليل اينكه كلسيم دارند و دليل دوم اين است كه پروتئين بيولوژيكي كه به راحتي در دسترس قرار مي‌گيرد، اهميت دارد. هنوز هم در دسترس‌ترين پروتئين بيولوژيك بعد از تخم مرغ در مواد لبني يافت مي‌شود. تنوعي كه در مواد لبني در كشور وجود دارد امكان دارد افراد با سليقه و ذائقه مختلف از انواع اين مواد لبني استفاده كنند چون در جامعه ايراني يكي از مشكلاتي كه وجود دارد فقدان آنزيم لاكتاز در دستگاه گوارش افراد است.

وي معتقد است: نكته‌اي كه وجود دارد اين است كه در صنعت مواد لبني فراهم سازي مواد مناسب تغذيه‌اي فرآيندي وجود دارد كه به مواد لبني پروبيوتيك مشهور هستند و نسبت به مواد لبني سنتي مواد و عناصر مورد لزوم و هم از نظر اصلاح مشكلات استخواني و عضلاني و در دسترس قرار گرفتن محيط مناسب مواد مغذي داخل مواد لبني تأثيرات خود را دارند.

* كمر دردهاي زير 20سالگي و بالاي 55 سالگي بايد جدي گرفته شود

زالي مي‌افزايد: بروز كمردرد در زير سن 20 سالگي و بالاي 55 سالگي بايد جدي گرفته شود . اگر كمردرد حاد و شديد و درد آن پيش رونده و شدت آن فزاينده باشد بايد به پزشك مراجعه شود و بايد بررسي‌هاي لازم صورت گيرد . توجه به كمردرد اطفال نيز از اهميت زيادي برخوردار است. در صورتي كه فردي مبتلا به بيماري زمينه‌اي است و دچار كمردرد مي‌شود بايد توجه بيشتري به كمردرد خود داشته باشد.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌گويد: بيماري كه از ضايعات سرطاني سينه و پروستات و يا انواع سرطان‌ها رنج مي‌برد و تحت درمان هستند در صورتي كه دچار دردهاي ستون فقرات شود، بايد به طور دقيق بررسي شود.

وي مي‌گويد: بروز كمردرد پس از ضربه‌هاي شديد نيز احتياج به بررسي بيشتر دارد. وجود علائم نظير دردهاي پراكنده در مفاصل ديگر، كاهش وزن و تغيير ناگهاني اجابت مزاج، احساس كسالت عمومي، تب‌هاي متناوب، تعريق شبانه جزو مواردي است كه اگر همراه با كمردرد باشد بايد توجه ويژه‌اي به درد داشته باشيم. دردهاي شبانه كمردرد كه به خصوص با خوابيدن بدتر مي‌شود و عمدتاً در طول شب به سراغ افراد مي‌آيد و با راه‌رفتن و استراحت بهبود پيدا مي‌كند، جزو مواردي هستند كه نيازمند بررسي بيشتري هستند.

زالي معتقد است: بروز اختلالاتي نظير احساس بي‌حسي،‌ كرخي، گزگز شدن، سستي، ناتواني در حركت پاها، بي‌اختياري ادار و مدفوع همراه كمردرد جزو مواردي است كه نياز به بررسي عميق‌تري است و كساني كه ستون فقرات آنها مبتلا به آرتورز است زانوي آنها آرتروز دارد چون بيماري آرتروز يك بيماري منتشره است كه هم زانو را مي‌گيرد و هم ستون فقرات را درگير مي‌كند.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب مي‌افزايد: در دوران بارداري به دلايل مختلفي ممكن است كمردرد در زنان ايجاد كند، ممكن است فردي قبلاً دچار كمردردهاي مزمن باشد يا دچار ديسكپاتي بوده به دليل اينكه اين فرد درمان مقتضي براي درد كمر خود نداشته باشد و كمردرد استمرار پيدا مي‌كند و در دوران بارداري بر شدت كمردرد او افزوده مي‌شود.

*افزايش وزن و تغييرات هورموني موجب بروز كمر درد در زنان باردار شود

وي اضافه مي‌كند: نكته دومي كه وجود دارد اين است كه تغييراتي در دوران بارداري رخ مي‌دهد كه به دلايل مختلفي مي‌تواند كمردرد را ايجاد كند. تغييراتي كه در افزايش وزن افراد ايجاد شده است، مي‌تواند عاملي براي بروز كمردرد در زنان باردار باشد و تغييرات ساختاري كه در شكم زنان در دوران بارداري رخ مي‌دهد و مي‌تواند انحناي ستون فقرات را تغيير دهد.

زالي مي‌گويد: در صورتي كه عضلات كافي و مستحكمي در ناحيه ستون فقرات كمري وجود نداشته باشد، مي‌تواند موجب بروز كمردرد و تشديد آن در زنان باردار شود.

وي مي‌افزايد: اساساً در دوران بارداري با پديده‌اي به نوعي يك حالت شلي در رباط‌ها در ليگمان‌هاي عضلات اطراف عضلات ستون فقرات و ناحيه كف لگن ايجاد مي‌شود و اين افراد به دليل شلي كه در ناحيه كف لگن خود بروز پيدا مي‌كند، مستعد دردهاي مزمن در دوران بارداري هستند.

*كمبود آهن و كلسيم موجب بروز كمر درد مي‌شود

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب معتقد است: در برخي از بيماراني كه دچار اختلالات تغذيه‌اي مانند كمبود آهن يا كلسيم هستند و در گذشته نيز از تغذيه كافي برخوردار نبوده در دوران بارداري كمردرد آنها تشديد پيدا مي‌كند كه بايد قبل از بارداري از تغذيه خود را تغيير دهند و كمبودهاي خود را جبران كنند.

زالي با بيان اينكه تغييرات هورموني از علل عمده كمر درد در دوران بارداري است، مي‌افزايد: تغييرات هورموني كه در دوران بارداري رخ مي‌دهد در ايجاد كمردرد مي تواند دخيل باشد.

وي مي‌گويد: اما از علل شايعي كه كمردرد در دوران بارداري ايجاد مي‌شود، همه بيماري ‌هاي مهمي كه در افراد غيرباردار موجب بروز كمر درد شود نيز در زنان باردار ممكن است رخ دهد. وجود تومورهاي استخواني، پارگي ديسك، عفونت مهره‌ها، التهابات مفاصل نيز موجب بروز كمردرد مي‌شوند.

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب معتقد است: برخي از بيماري‌هايي مانند مفصل درمان نشده به خصوص اگر تمهيداتي براي درمان آن انجام نداده و ممكن است در دوران بارداري اين بيماري تشديد پيدا كند و بيماري‌هاي زمينه عروقي، اسكلتي، هورموني داشته باشد در زمان بارداري افزايش پيدا مي‌كند. بنابراين در زمان بارداري كمردردهاي پيش‌رونده، فزاينده رخ دهد و كمردردي كه علاوه بر ناحيه كمر ناحيه پاها و قسمت فوقاني كشيده شود و همراه با كمردرد تورم در پاها ايجاد شود و دردهاي منتشر شده بروز پيدا كند، تورم، تغييرات دردناك و حساسيت موضع شديد در بقيه ناحيه ستون فقرات رخ دهد از اهميت خاصي برخوردار است و هرگونه تغيير عصبي در وضعيت پاها از جمله تغيير حركتي و بي‌حسي نيز بايد به آن توجه اساسي شود.

وي مي‌گويد: مهمترين فاكتور و عامل ايجاد كمردرد در دوران بارداري عدم استطاعت ستون فقرات زنان جوان در مقابل تغييرات فيزيكي هورموني كه در دوران بارداري ايجاد مي‌شود، است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود قبل از اينكه باردار شوند كمردرد خود را درمان كنند و بيماري‌هاي مزمن ستون فقرات را نيز درمان كنند و اگر بيماري آنها علاج شده باشد باردار شوند. به دليل اينكه برخي از درمان برخي از دردهاي كمر بايد از داروها و عمل‌هاي مداخله‌اي مانند جراحي استفاده شود و در دوران بارداري بايد فرد از مصرف داروها اجتناب كند و از آسيب به جنين پيشگيري شود، بايد قبل از بارداري درمان كنند.

*انجام فعاليت‌هاي ورزشي در دوران بارداري موجب كاهش كمر درد مي‌شود

اين جراح و متخصص مغز و اعصاب معتقد است: معمولاً براي اينكه فرد باردار بتواند دوران بارداري همراه با كمردرد را به خوبي طي كند بايد از يك سيستم ستون فقران كاملاً مستحكم و كاملاً ديناميك و پويا برخوردار باشند. انجام فعاليت‌هاي ورزشي قبل از بارداري و فعاليت‌هاي مجاز در دوران بارداري به صورت تمرينات منظم تحت نظر ماماها يا متخصصان زنان انجام شود و گاهي افراد در زمان بارداري ممكن است فعاليت‌هاي ورزشي قبلي خود را ترك كنند و گاهي برخي از كمر دردها در دوران بارداريبه دليل اين است كه زني قبل از باردار ورزش منظم انجام مي‌داده است و پس بارداري ورزش خود را ترك مي‌كند كه موجب بروز كمر درد مي‌شود. استمرار فعاليت‌هاي ورزشي مستمر به خصوص فعاليت‌هاي ايزومتريك از اهميت زيادي برخوردار است.

*شايع‌ترين علت كمردرد اسپاسم عضلات است

زالي مي‌افزايد: شايع‌ترين علت كمردرد اسپاسم عضلات است و زماني كه فشار غير قابل تحملي به ستون فقرات وارد شود كه موجب گرفتگي شديد عضلات اطراف ستون فقرات مي‌شود كه به صورت اسپاسم و گرفتگي بروز پيدا مي‌كند كه بعد از 3 تا 5 روز اين اسپاسم‌ها برطرف مي‌شود و معمولاً مشكلات جدي در اين افراد وجود ندارد.

*اضطراب و ‌افسردگي مي‌تواند درد كمر را به يك درد مزمن تبديل كند

وي مي‌افزايد: اگر اين فرد در طول هفته‌ها دچار اسپاسم كمر باشد بررسي دقيق آن از اهميت زيادي برخوردار است و در اكثر مواردي كه براي كمردرد به پزشك مراجعه مي‌كنند اسپاسم‌هاي عضلاني است. استرس‌ها موجب كمردرد مي‌شود هر نوع دردي را استرس‌ها افزايش مي‌دهند. تغييرات فيزيولوژي ناشي از استرس‌ها منجر مي‌شود كه آستانه گيرنده‌هاي درد تغيير پيدا كند و تمام دردها از جمله درد كمر با استرس افزايش پيدا مي‌كند. اضطراب،‌ افسردگي زمينه تبديل درد ستون فقرات را به يك درد مزمن فراهم مي‌كند

هیچ نظری موجود نیست: